Λίγα λόγια για τον Πέτρο Αρτέμη
Άρθρο του Δρ. Αχιλλέως Κ. Αιμιλιανίδη που δημοσιεύτηκε στο portal νομικής ενημέρωσης dikaiosyni.com.
Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τον Πέτρο Αρτέμη, ο οποίος απεβίωσε πρόωρα χθες σε ηλικία 76 ετών, τόσο κατά τη διάρκεια της θητείας του ως δικαστής,όσο και στα χρόνια που ακολούθησαν την αφυπηρέτησή του. Μου είχε αναφέρει αρκετά για τη ζωή του, ενώ είχε δώσει και συνέντευξη στη Μαρία Χριστοδούλου για ένα πρόγραμμα που συντονίζω. Θα αναφέρω λίγα λόγια σήμερα εις μνήμη του και θα επανέλθω στο μέλλον.
Ο Πέτρος Αρτέμης γεννήθηκε το 1945 στη Λευκωσία και σπούδασε νομικά στην Αγγλία. Ο ίδιος μου ανέφερε πως σκεφτόταν για καιρό να ακολουθήσει την αρχιτεκτονική διότι ήταν καλός στο σχέδιο, αλλά τελικά επέλεξε τη νομική, ενδεχομένως διότι επηρεάστηκε και από την οικογενειακή παράδοση, εφόσον ο παππούς του από τη μεριά της μητέρας του ήταν ειρηνοδίκης επί Αγγλοκρατίας και ο αδελφός του παππού του δικηγόρος. Δεν ήθελε να δικηγορήσει όμως, αλλά πάντοτε είχε ως στόχο να υπηρετήσει τη δικαιοσύνη από την έδρα του δικαστή διότι θεωρούσε πως αυτό ταίριαζε στον χαρακτήρα του.
Δούλεψε μόνο τρία χρόνια ως δικηγόρος και διορίστηκε δικαστής μόλις στα 27 του χρόνια, χάρη σε ένα παραθυράκι του νόμου που επέτρεψε μεταβατικά να διοριστούν δικηγόροι με μόνο τρία χρόνια άσκησης. Τότε δεν υπήρχε προκήρυξη θέσεων ή αίτηση, αλλά το Ανώτατο Δικαστήριο έκανε πρόταση σε δικαστές για να διοριστούν. Στην ίδια ηλικία είχαν διοριστεί ως δικαστές και δύο πρόσωπα που τον είχαν εμπνεύσει, ο Ανδρέας Λοΐζου και ο Γιώργος Πικής. Και οι τρεις έγιναν Πρόεδροι του Ανώτατου Δικαστηρίου. Ο ίδιος θεωρούσε πάντοτε πλεονέκτημα ότι είχε διοριστεί σε τόσο μικρή ηλικία, εφόσον του επέτρεψε να έχει μακρά σταδιοδρομία και να αναπτύξει την σκέψη του. Ο πρώτος του διορισμός ήταν στην Αμμόχωστο και εκεί γνωρίστηκε με τον συνομήλικό του Γιαννάκη Κωνσταντινίδη, ο οποίος διορίστηκε ως δικαστής τον επόμενο χρόνο. Ο Αρτέμης μου είχε πολλές φορές αναφέρει πως πάντοτε θεωρούσε τον Κωνσταντινίδη ως ένα από τους καλύτερους δικαστές στην ιστορία της Κύπρου.
Αναφερόμενος στις υποθέσεις που είχαν χαραχθεί στο μυαλό του μετά από 40 χρόνια στην έδρα, ανέφερε δύο και μεταφέρω αυτούσια τα λόγια του:«Την υπόθεση του Παναγιώτη Καυκαρή, του πρώτου ισοβίτη στην Κύπρο. Είχε βάλει βόμβα σε ένα αυτοκίνητο και σκότωσε έναν άνθρωπο μαζί με τα δύο παιδιά του και αποφυλακίστηκε πρόσφατα, μετά από τριάντα χρόνια.Ακόμη μια υπόθεση που θυμάμαι ήταν αυτή των αστυνομικών που κατηγορούνταν για ξυλοδαρμό φοιτητών στο δρόμο. Τότε το Κακουργιοδικείο δεν δέχτηκε το βίντεο ως μαρτυρία και αθωώθηκαν οι αστυνομικοί. Ο Γενικός Εισαγγελέας είχε κάνει έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο κατά της αθωωτικής απόφασης. Τότε ήμουν εγώ Πρόεδρος του Εφετείου και διαφώνησα με όλους, θεώρησα ότι δεν έπρεπε να γίνει έφεση. Στο τέλος τιμωρήθηκαν οι αστυνομικοί αλλά όχι με αυστηρή ποινή. Στην Κύπρο το Σύνταγμα προστατεύει το άτομο, το να βιντεοσκοπήσεις κάποιον θεωρείται παρέμβαση στην προσωπική του ζωή. Όπως για παράδειγμα, σε μια υπόθεση που κάποιος παρακολουθούσε τηλεφωνήματα και τα έδωσε στο δικαστήριο ως μαρτυρία, η μαρτυρία αυτή δεν έγινε αποδεκτή εφόσον είναι αντισυνταγματική».
Ο Αρτέμης διορίστηκε το 1991 στο Ανώτατο Δικαστήριο. Υπηρέτησε εκεί για περισσότερα από 20 χρόνια, ενώ από το 2008 έως την αφυπηρέτησή του το 2013 υπηρέτησε ως Πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου. Αναφερόμενος στην κυπριακή δικαιοσύνη είπε πως: «Και η Κύπρος υπήρξε αποικία και μετά την ανεξαρτησία οι διορισμοί δεν γίνονταν με αξιοκρατικό τρόπο, πέρασαν τόσα χρόνια και μια εισβολή για να τηρήσουμε την αξιοκρατία. Η κυπριακή δικαιοσύνη είναι μια ανεξάρτητη υπηρεσία, αυτοδιοικούμενη, δεν σχετίζεται με την πολιτική του κράτους.Όμως, δεν τυγχάνει εμπιστοσύνης εξαιτίας των καθυστερήσεων».
Σχεδίαζε σκίτσα των δικαστών, ορισμένα εκ των οποίων δημοσιεύθηκαν στην Επιθεώρηση Κυπριακού Δικαίου τη δεκαετία του 1980, ενώ ακολούθως στο βιβλίο του Δημήτρη Χατζηχαμπή για την ιστορία των δικαστών του Ανώτατου Δικαστηρίου. Ασχολήθηκε με τη φωτογραφία και μάλιστα εξέδιδε φωτογραφικό περιοδικό μαζί με τον επίσης δικαστή Γιώργο Ερωτοκρίτου, το περιοδικό Zoom, ενώ μαζί με τον Ερωτοκρίτου ίδρυσαν και το παράρτημα Λεμεσού της Φωτογραφικής Εταιρείας Κύπρου. Με τον Ερωτοκρίτουέγραψαν μαζί και νομικά βιβλία κυρίως στο πεδίο των Αστικών Αδικημάτων, ενώ ο ίδιος έγραψε και βιβλίο για τα προνομιακά εντάλματα. Μετέφρασε και δύο θεατρικά μονόπρακτα και τα σκηνοθέτησε το 1982 στη Λεμεσό με δικηγόρους ως ηθοποιούς. Ο ΘΟΚ ανέβασε επίσης σε δική του μετάφραση την κωμωδία «ArsenicandOldLace». Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι επίσης και τα σατιρικά του ποιήματα για τη ζωή στο Δικαστήριο όπως το «Συμβουλές προς Βιολιστή, Συμβουλές προς Δικαστή». Μετά την αφυπηρέτησή του δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις και εξέδωσε μια σειρά από μικρά εγχειρίδια για φοιτητές.
